Normalde yaz aylarını yeşil ağaçlar, mavi gökyüzü ve sıcak, uzun günlerle ilişkilendiririz. Lakin 1816’da Kuzey Yarımküre’de yaşayan beşerler için o günler hiç gelmedi. Artık anıldığı isimden de kestirim edilebileceği üzere Yazsız Yılda, global ölçekte sıcaklıklar yaklaşık 1 ila 4 °C düştü ve bunun sonucunda dünya çapında hava durumu bozuldu.
ABD’de kış soğuğunun yerini yaz sıcaklarına bırakması gerekirken, dondurucu soğuk havalar devam etti. Mayıs ayı olağan şartlar altında orta sıra biraz serin olabilir, fakat 1816’da ABD’nin doğu eyaletlerinin birçoklarında don devam etti ve Haziran ayında kar yağdı. Pensilvanya’daki ırmaklar Temmuz ayında hala donmuş durumdaydı.
Avrupa ise şiddetli yağmurlara maruz kaldı. İrlanda’da art geriye sekiz hafta boyunca yağmur durmadı. O devirde Büyük Britanya’nın büyükelçisi olan ve Londra’da yaşayan eski ABD Başkanı John Quincy Adams, günlüğünde, Temmuz başında konuttan çıkamamasına neden olan soğuk hava, sağanak yağmur ve gök gürültüsünden yakınıyordu.
Küresel sıcaklık düşüşünün tesirleri, olağan muson mevsiminin kesintiye uğradığı ve kuraklıklara yol açan Asya’ya bile sıçradı.
Mevsim dışı hava şartlarının bir sonucu olarak, birçok bölgede mahsul toplanamadı. Don olayları ve ağır yağmurlar, ekinler ve meyveler için önemli sıkıntılar yarattı. Asya’daki mahsuller için sorun, yağmur eksikliği ve geciken muson mevsiminin neden olduğu kuraklıktı. Makus hasat, Kuzey Yarımküre’de etkilenen bölgelerin birçoklarında kıtlığa yol açtı.
1816 Yazsız Yılı: Neden bu türlü oldu?
Bu olağandışı havanın kökeni, bir yıl öncesine, Endonezya’nın bir adası olan Sumbawa’ya dayanıyor. Bu adada, 5 Nisan 1815’te stratovolkan Tambora Dağı şiddetli bir formda patlamaya başladı.
Volkanik patlamalar gezegenin iklimini aylarca etkileyebilir. Bu, küçük, hafif kül parçacıklarının stratosferde kalması ve sonunda güneş ışığını engellemesi soğumaya yol açabilir. Tıpkı vakitte bu sıcaklık düşüşleri, kükürt dioksit yayan patlamaların da sonucu olabilir. Bu, stratosferdeki suyla birleşerek sülfürik asit oluşturur, bu da olağanda gezegeni ısıtması gereken gelen güneş ışınımını yansıtır.
Kayıtlı tarihteki en güçlü patlamalardan biri olan Tambora Dağı patlamasının boyutu sebebiyle, 1816’da görülen şartların bunun sonucu olabileceğinden uzun vakit boyunca şüpheleniliyordu, lakin tesirinin tam boyutu muhakkak değildi.
2019’da yer bilimci Dr. Andrew Schurer ve meslektaşları, yanardağ patlaması olmasaydı havanın nasıl olabileceğini incelemek için iklim modellerini kullandılar. Her ne kadar sonuç 1816’nın Avrupa’da hala alışılmadık derecede yağışlı bir yıl olabileceğini öne sürse de model, sıcaklıkları bu kadar soğuk yapan şeyin patlama olduğunu gösteriyordu.
Schurer, yaptığı açıklamada, “İklim modellerine volkanik zorlamanın dahil edilmesi soğumayı açıklayabilir ve bunun çok soğuk sıcaklık mümkünlüğünü 100 kata kadar artırdığını iddia ediyoruz” dedi ve ekledi: “Volkanik zorlama olmadan, bu kadar ıslak olma ihtimali daha düşük, bu kadar soğuk olma ihtimali ise hayli düşük.”
News
