Medeniyetimizin baş tacı olan İstanbul, 571 yıl evvel Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet’in ordusu tarafından fethedildi. AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran, Roma, Bizans ve Osmanlı olmak üzere üç imparatorluğa başşehirlik yapan İstanbul, “İkinci Roma”, “Yeni Roma”, “Byzantion”, “Konstantinopolis” ve “Konstantiniyye” isimleriyle isimlendirildi.
Tapınaklar, resmi binalar, saraylar, hamamlar ve hipodrom inşa edilen ve Ortodoks Hristiyanların en kıymetli merkezi haline gelen kent, Hazreti Muhammed’in “İstanbul (Konstantiniyye) kesinlikle fethedilecektir. Onu fetheden kumandan ne hoş kumandandır. Onu fetheden ordu ne hoş ordudur.” hadisinin akabinde İslam dünyası için de fethedilmesi gereken değerli bir kent olarak görüldü. Müslümanlar için Batı’nın, Hristiyanlar için Doğu’nun eşiği pozisyonunda bulunan İstanbul, 1204’te Haçlı Seferi için yola çıkan Latin istilasına da uğradı.
FETİH ÖNCESİ HAZIRLIKLAR
Son kuşatma ise 1453’te Osmanlıları imparatorluğa taşıyan Sultan 2. Mehmed tarafından gerçekleştirildi. Sultan 2. Mehmed tahta geçtiği vakit, İstanbul’un fethi için öncelikle deniz yardımının kesilmesi gerektiği niyetiyle Sultan Yıldırım Bayezid’in yaptırdığı Anadolu Hisarı’nın karşısına 1452’de Rumeli Hisarı’nı yaptırdı. Bu hisar, Tuna Irmağı ile Karadeniz’den gelecek yardımı önlemeyi amaçlıyordu. İstanbul’un yüksek ve kalın surlarını yıkmak maksadıyla bölümün kıymetli mühendislerine büyük toplar döktürüldü. Sultan 2. Mehmed, Şubat 1453’te dökülen topların İstanbul önlerine götürülmesini emretti.
Karaca Paşa komutasındaki ordu, öncelikle İstanbul yakınındaki Vize, Silivri ve Ayastefanos kalelerini kuşattı. Nisan ayına gelindiğinde 2. Mehmed, eyalet ve sancaklara orduya katılmaları için haber gönderdi ve 5 Nisan 1453’te Osmanlı ordusu, 2. Mehmed’in komutasında İstanbul’a hareket etti.
Fatih’in yanında hocaları Akşemseddin, Molla Gürani ve Akbıyık üzere isimler de vardı. 6 Nisan 1453’te 10 bin sipahi Maltepe civarını tutarken, Sultan 2. Mehmed de Anadolu ve Haliç’i tutmuştu. Zağanos Paşa, Pera’yı fethederek Galata üzerine yürüdü. Tıpkı gün Sultan 2. Mehmed, Mahmut Paşa’yı elçi olarak Bizans İmparatoru’na gönderdi fakat barış teklifi kabul edilmedi.
GEMİLERİ KARADAN YÜRÜTMESİ
6 Nisan 1453’te İstanbul kuşatması başladı. Osmanlı ordusu kenti karadan ve denizden kuşatma altına aldı. Ordu surlarda gedikler açtıkça Bizanslılar surları yenileyerek, Osmanlıların kente girişine müsaade vermedi.
Osmanlı donanmasının Bizans’a yardıma gelen Ceneviz ve Venedik gemilerine pürüz olamaması, kuşatmaya karşı olan yöneticilerin hoşnutsuzluklarını dışa vurmalarına yol açtı. Haliç ile Karaköy ortasına çekilen zincir nedeniyle Osmanlı donanmasının Haliç’e girememesi, savaşın tarafını Osmanlı aleyhine çevirdi.
Bu gelişmeler üzerine Sultan 2. Mehmed, savaşın seyrini değiştirecek bir atılım yaptı ve 21 Nisan’ı 22 Nisan’a bağlayan gece 72 kesim kadırganın karadan yürütülerek Haliç’e indirilmesi buyruğunu verdi.
Bir gece içerisinde Haliç’e indirilen donanma, 22 Nisan’da Haliç’ten ateşe başladı.
Sultan Mehmed, son büyük hamleden evvel 24 Mayıs’ta İsfendiyaroğlu Kasım Bey’i elçi olarak imparatora gönderip, kenti teslim etmesini istese de mutabakat sağlanamadı. Gemilerin Haliç’e indirilmesi ile savaşın seyri Osmanlılar lehine dönerken, Sultan 2. Mehmed, 29 Mayıs’ta büyük taarruz için buyruk verdi.
Günün birinci ışıklarıyla başlayan taarruzla surlar aşıldı. 29 Mayıs 1453’te kapıları açılan İstanbul, Sultan 2. Mehmed’in önderliğindeki Osmanlı birlikleri tarafından fethedildi. Hazreti Peygamber’in övgüsüne mazhar olarak “Fatih” unvanını alan Sultan 2. Mehmed, büyük bir müsamaha ile kenti yağmalatmazken, fethin nişanesi olarak da Ayasofya’yı mescide dönüştürdü.
“ÖLMÜŞ BİR KENTİN TEKRAR DİRİLMESİ”
İstanbul’un fethini “ölmüş bir kentin yine dirilmesi” olarak nitelendiren Gürcan, 1453’ten sonra kentte büyük kalkınma atılımına girişildiğine işaret etti. Kentin hem Hristiyanlar hem Müslümanlar açısından kıymetli olduğunu vurgulayan Gürcan, Fatih’in kentin yine imarı için büyük gayret sarf ettiğini ve İstanbul’a sayısız eserler kazandırdığı aktardı.
Şu anda İstanbul Üniversitesinin rektörlük binasının bulunduğu yerde “eski saray” denilen yeri, Topkapı Sarayı’nı Fatih Sultan Mehmet’in yaptırdığını anlatan Gürcan, şöyle konuştu: “Topkapı Sarayı’nın birinci selamlıklarını, birinci binalarını, Çinili Köşkü Fatih yaptırmıştır. Asıl yaptırdığı şey, Fatih Külliyesi’dir. Medreseleri, türbeleri, caminin kendisi, hazireleriyle kentin 4. doruğudur. Fatih orada medreseleri oluşturarak, aslında Osmanlı ilim dünyasını da kurmuştur. Fatih, fetih gerçekleşir gerçekleşmez Ayasofya medreselerini açıyor. Osmanlı medrese sisteminin temeli Fatih’in yaptırdığı medreselerle alakalıdır.”
News
