Önümüzdeki hafta sonu bir Ay tutulması yaşanacak ve üç haftadan kısa bir müddet içinde de bir Güneş tutulması gerçekleşecek. Her iki tutulma da en düzgün halde Amerika’dan izlenebilecek, lakin Dünya yerine Ay’da olsaydınız çok daha farklı bir sahne ile karşılaşabilirdiniz.
Öncelikle, Ay tutulmalarının Dünya’ya nazaran bilakis olduğunu söyleyebiliriz. Dünya’da olan bizler için Ay tutulması, Ay’da yaşıyor olsaydınız bir Güneş tutulmasına dönüşüyor. Ayrıyeten gözlemlediğiniz cisim ve pozisyonunuza bağlı olarak farklı tecrübelerle ve görsellerle karşılaşabilirsiniz. Bir Ay tutulması, Ay’dan bakıldığında Dünya’nın Güneş’i gölgede bıraktığı manasına gelir ve tam tutulma, kısmi tutulma ve yarı gölgeli tutulma olarak üç tipi vardır.
Dünya ve Güneş’in izafi büyüklüğü ve pozisyonları nedeniyle gezegenimiz muhakkak bir biçimde gölge oluşturur. Güneş ışığının tamamının engellendiği ince bir koni (tam gölge) ve Güneş ışığının sadece bir kısmının engellendiği daha büyük bir koni (yarı gölge) oluşur.
Yarı gölgeli tutulmada Ay sadece Dünya’nın yarı gölgesinden geçer. Bu sırada dolunay daha sönük görünür lakin yakın tarafı hala bir ölçü güneş ışığıyla aydınlanır. Önümüzdeki hafta sonu bu tutulma gerçekleşecek. Pazar gecesi geç saatlerden Pazartesi sabahının erken saatlerine kadar, Ay kısmi gölgede ilerlerken dolunay parlaklığını kaybedecek.
Kısmi tutulmada Ay, bir ölçü tam gölgeye hakikat hareket eder. Bu, yüzeyinin makul bölgelerinde Güneş’in tamamının engelleneceği manasına gelir. Bu bölgelerde tam Güneş tutulması yaşanırken, geri kalan bölgelerde ise kısmi tutulma yaşanır.
Ancak en farklı olanı muhtemelen tam ay tutulmasıdır. Ay’ın tamamı gölgedeyken muhtemelen beklemediğiniz bir olay gerçekleşir. Direkt Güneş’ten gelen tüm güneş ışığı engellenir, fakat Dünya’nın gölgesi büsbütün siyah olmaz. Güneş ışığının atmosfere saçılması nedeniyle kırmızı bir renk tonu oluşur ve bu da Ay’ın gümüş yüzeyinin bu renkte parlamasına neden olur.
Dünya Ay’dan çok daha büyüktür, hasebiyle gölgesi Ay’ın tamamını kaplayabilir ve tüm yarımküreden görülebilir. Bu pazar günü gerçekleşecek ay tutulması Batı Avrupa’dan Doğu Asya’ya kadar geniş bir alanda görülebilecek. Dünya’dan çok daha küçük olan Ay’ın Güneş’in önünden geçmesiyle oluşan Güneş tutulması ise Dünya’nın çok daha küçük bir alanını kapsıyor.
8 Nisan’da gerçekleşecek tam Güneş tutulmasında, tam kapanma bölgesi, Meksika’nın Sinaloa eyaletindeki Mazatlán’da olduğunda yaklaşık 200 kilometre olacak, Newfoundland’a vardığında ise 160 kilometreye kadar küçülecek. Buna şahit olacak kimi alanlar epey küçük ve bu nedenle bölge sakinleri, günlük su, yakıt ve yiyecek stoklamaları konusunda uyarılıyor.
Tutulma, Ay’dan yahut genel olarak uzaydan bakıldığında, Dünya yüzeyinde saatte yaklaşık 2.400 kilometre süratle hareket eden karanlık bir leke üzere görünecek. Bu yüzden Ay’dan baktığınızda çok kıymetli bir tesir görmeyeceğiniz söylenebilir.
News
