Sağlık uzmanları, yatmadan çabucak evvel telefonumuza bakmanın uykumuzu makus etkilediğini söylüyor. Lakin yeni bir araştırmaya nazaran bu argümanın bilimsel bir temeli olmayabilir.
Yeni araştırmaya nazaran uzmanlar, gözlerimizi ekrandan gelen “mavi ışığa” maruz bırakmanın uykuya dalmayı zorlaştırdığına dair kâfi delil bulunmadığını söylüyor. Bu argüman, NHS (Birleşik Krallık Ulusal Sıhhat Sistemi) dahil olmak üzere sıhhat uzmanlarının insanlara mavi ışık nedeniyle yatmadan bir saat evvel telefon kullanmaktan kaçınmalarını söyleyen resmi tavsiyeleriyle çelişiyor.
Yeni çalışmayı yayınlayan araştırmacılar, akıllı telefonların uykumuzu engellemesinin ana sebebinin mavi ışık yerine yalnızca geceleri onları elimizden bırakamamamızdan kaynaklandığını düşünüyor.
Yeni çalışma, Avustralya’daki Flinders Üniversitesi’nde klinik psikolog ve uyku uzmanı olan Dr. Michael Gradisar tarafından yürütüldü. Dr. Gradisar, akıllı telefon ışığı ile uyku ortasındaki ilişkiyi araştıran 11 çalışmayı inceledi fakat ‘anlamlı’ bir neden ve sonuç alakası bulamadı. Times ile yaptığı görüşmede, “Dünya çapında yürütülen 11 araştırmada, yatmadan evvelki saat içerisinde ekran ışığının uykuya dalmayı zorlaştırdığına dair hiçbir delil yok” dedi ve ekledi: “Eğer geri çekilip uykumuza ziyan verebilecek tüm faktörlere bakarsak, ekranlara gereğinden fazla değer verildiğini görüyoruz.”
Yaklaşık on yıl evvel gerçekleştirilen 11 çalışmanın en ilgi çekicilerinden biri, yatmadan evvel ekran kullanımının uykuya dalmayı 10 dakika geciktirdiğini bulmuştu. Dr Gradisar, “İnsanın şunu sorması gerekiyor, on dakika nitekim bir fark yaratır mı?” diye soruyor.
Mavi ışık nedir?
Görünür ışık spektrumunda insan gözüyle görülebilen bir renk olan mavi ışık, telefonların ve başka aygıtların ekranlarından da yayılır. Çoklukla mavi ışığın, bedenimizde bulunan ve uykulu hissetmemize sebep olan melatonin hormonunun salınımını baskıladığı düşünülüyor. Bu nedenle birden fazla sıhhat kuruluşu, düzgün bir gece uykusu çekmek isteyen bireylerin yatmadan en az 1 saat evvel aygıtları kullanmaktan kaçınmalarını öneriyor. Örneğin NHS, “Buna cep telefonları, tabletler ve TV’ler de dahildir, zira aygıtlar beyindeki melatonini bozarak bizi uyanık tutan mavi ışık yayabilir” diyor.
Dr Gradisar’ın mavi ışığın melatonin düzeyleri üzerindeki tesirine itiraz edip etmediği aşikâr değil. Fakat telefonların uykuyu engellemesinin ana nedeninin, onları elinizden bırakamamamız olduğunu söylüyor ve yatmadan çabucak evvel e-postalarınıza bakmanın “gerçekten berbat bir fikir” olduğunu ekliyor.
Bu fikir, Oxford Üniversitesi’nde sirkadiyen hudut bilimi profesörü olan Profesör Russell Foster tarafından da tekrarlanıyor ve kendisi de “ekranlardan yayılan mavi ışıkların kayda paha bir tesire sahip olduğuna dair hiçbir delil bulunmadığını” kabul ediyor.
Profesör Foster, telefonların uyku üzerindeki ana tesirinin mavi ışıktan fazla yatarken yanımızda olmalarından kaynaklandığını söylüyor ve mavi ışığın tesirini vurgulamanın, yalnızca mavi ışığı azaltan bir formül kullanılarak çözülebileceğine dair yanlış bir fikir yaratabileceğini belirtiyor. Şayet gece 2’de telefonunuza bakıyorsanız, bunun uykunuz üzerindeki tek tesiri mavi ışık yüzünden olmayacaktır.
News
