James Webb uzay teleskobu dünyanın yörüngesinde dönerek uzayı çok ayrıntılı halde incelemeye devam ediyor lakin bir gün onun da ömrü dolacak ve onu okyanuslara düşürerek parçalayacağız. Yani dünyada kızılötesi müşahedelerine devam edecek teleskoplara hala gereksinimimiz var.
Tokyo Üniversitesi Atacama Gözlemevi (TAO) bu emele hizmet etmek için, deniz düzeyinden 5.640 metre yüksekte resmi olarak vazife yapmaya başladı. Bu tıpkı vakitte bir teleskobun dünya üzerindeki en yüksek pozisyonu olarak da kayıtlara geçti. Elbette 5.640 metre üzere oksijenin bile seyreldiği yükseklikte inşaat yapmak son derece güç olduğu için, misal yüksekliklerde diğer gözlemevleri bulmak imkansız.
Aslında bir çölün ortasında yahut geniş ovalarda teleskop inşa etmek daha ucuza mal olsa da şayet James Webb üzere kızılötesi bir teleskop kullanacaksınız, dünyanın atmosferinden ne kadar uzakta olursanız, gözlemleriniz o kadar sağlıklı oluyor. Zira kızılötesi ışınlar, atmosferdeki su buharından geçerken özelliklerini kaybediyor. TAO da bu yüzden mümkün olabilen en yüksek noktaya kurulmuş.
İmkansız coğrafyada teleskop inşa etmek
İşin garibi, bilim insanları bu noktaya bir teleskop inşa etmek için 26 sene süren bürokrasi savaşı, planlama, bütçeleme ve inşaat meseleleriyle boğuşmuşlar. Yani aslında James Webb teleskobu daha fikren bile ortada yokken, TAO teleskopunun inşası için gayretler başlamış.
Böyle bir dağa teleskop kurmanın zorluklarından bahsetmek gerekirse… Yalnızca 4 çeker araçların çıkabildiği, yolu olmayan tepeye son derece hassas ve her an bozulmaya meyilli teleskop modüllerini taşımak bile başlı başına bir lojistik operasyon gerektirmiş. Bu imkansız coğrafyada dev bir bina ve bilim insanları için hayat alanları inşa etmenin zorluğu da bu işin gayreti.
Yeni teleskop artık güneş sisteminin ve uzayın keşfi için kıymetli çalışmalar yapacak. Yörüngede dolaşan daha kıymetli teleskoplarımız olsa da, son yıllardaki keşiflerin önemli bölümünün dünyada kurulu teleskoplar tarafından yapıldığını hatırlamak gerekiyor, çünkü bilim insanlarının bu teleskoplarla çalışması çok daha kolay ve kendilerine ayrılan daha fazla çalışma vakti olduğu için projelere daha fazla odaklanabiliyorlar.
News
